ZASADY PRZECHOWYWANIA ODCHODÓW ZWIERZĘCYCH W GOSPODARSTWIE

(Wymagania przechowywanie ochrona środowiska)

   powrót

Niewłaściwe przechowywanie odchodów zwierzęcych w obrębie pomieszczeń inwentarskich, oprócz strat składników nawozowych, stanowi poważne zagrożenie dla środowiska oraz stwarza niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych.

Odchody zwierzęce są dobrym środowiskiem do przeżywania wirusów, a w przypadku bakterii nawet do ich rozmnażania.

Większość gospodarstw na terenach górzystych prowadzi złą gospodarkę naturalnymi nawozami organicznymi. Obornik składowany jest wprost na ziemi przed budynkiem inwentarskim, jak również brak jest odpowiedniego zbiornika na gnojówkę i wodę gnojową.

Opady atmosferyczne przemywają pryzmę i wraz z wodą gnojową, a niekiedy nawet gnojówką, składniki mineralne i organiczne przedostają się do wody i nierzadko bezpośrednio do cieków wodnych. Jest to częste zjawisko spotykane w gospodarstwach rolnych na terenach górzystych.

Widok rozrzuconej pryzmy, z grzebiącym się na nim ptactwem, a niekiedy przepływająca z niej woda gnojowa przez całą posesję, eliminuje takie gospodarstwo do prowadzenia działalności agroturystycznej.

Stąd też powinno się dążyć do tego, aby w każdym gospodarstwie rolnym znajdowały się przystosowane do tego celu składowiska do przechowywania zarówno odchodów stałych (płyty gnojowe - gnojownie), jak i płynnych (gnojówka, woda gnojowa).

Aby zapewnić prawidłowe przechowywania odchodów muszą być zachowane określone warunki, jak:

• wymagana powierzchnia płyty i pojemność zbiornika(ów), która zależy od wielkości stada, ilości ściółki oraz czasookresu składowania;

• kształt i szczelność tych urządzeń;

• usytuowanie od studni, budynków, dróg, sąsiadującej działki i cieków wodnych;

• ochrona przed opadami atmosferycznymi oraz zanieczyszczeniami powietrza.

Dla przykładu, w celu zmagazynowania odchodów pochodzących ze ściółowego chowu bydła przez okres 1-go miesiąca wymagane są następujące wielkości:

• płyta obornikowa   - 0,5 m²/SD* (krowę),

• zbiornik gnojówki   - 0,5 m³/SD (krowę),

a w przypadku braku połączenia płyty ze zbiornikiem na gnojówkę oddzielny zbiornik na wodę gnojową powinien wynosić 0,05 m³/SD (krowę).

W przypadku bezściołowego chowu bydła zbiornik gnojowicy powinien mieć pojemność 1,5÷2 m³/SD (krowę).

Do zmagazynowania odchodów z okresu 6-miesięcznego zaleca się następujące wielkości:

• płyta obornikowa - 3 m²/SD (krowę),

• zbiornik gnojówki - 2 m³/SD (krowę).

Z kolei, przy chowie bezściołowym zbiornik powinien zapewnić zmagazynowanie w okresie półrocznym od jednej SD (krowy) 10 m³ gnojowicy.

Zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym i wymogami ochrony środowiska muszą być spełnione następujące warunki lokalizacji w obrębie posesji (działki) gospodarstwa:

• zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, szczelne przykrycie z zamykanym otworem do opróżniania oraz odpowiednie wyprowadzenie minimum 0,5 m ponad poziom terenu;

• płyty gnojowe powinny mieć nieprzepuszczalne dno i trójstronnie obudowane ściany (emisja substancji zapachowych występuje w mniejszej ilości w stosunku do zwykłej, płaskiej płyty obornikowej);miejsca wokół zbiorników oraz płyty gnojowej muszą być utwardzone ze spadkiem w kierunku odpływu cieczy do kanału i zbiornika gnojówki lub na wodę gnojową;

• w dnie płyty gnojowej powinien znajdować się spadek w kierunku kratki ściekowej, przez którą odprowadzana jest ciecz z opadów atmosferycznych i obornika do zbiornika na wodę gnojową lub bezpośrednio do zbiornika gnojówki;

• na płytę gnojową zaleca się stosowanie łatwo rozbieralnego zadaszenia (zabezpieczenie przed opadami atmosferycznymi, mniejsza emisja substancji zapachowych, zmniejszenie strat składników nawozowych);

• zbiorniki na gnojówkę powinny mieć mniejsze średnice o większej wysokości w celu zmniejszenia emisji substancji zapachowych;

• przelewający się nadmiar gnojówki lub wody gnojowej ze zbiorników (np. po okresie zimowym) powinien być odprowadzany specjalnym kaskadowym rowem (szczelnym dennie) do układu podpowierzchniowego rozsączania, na którym założona jest plantacja energetyczna (np. wierzba w rotacji 2-3 letniej).

Obsiewanie trawą lub obłożenie darnią skarp wokół zbiornika, jak również stosowanie jasnych kolorów przyczyniają się do zmniejszenia temperatury gnojowicy, co przy stosowaniu zadaszenia oraz naturalnego, względnie sztucznego (słoma, gliniane kulki) kożucha na powierzchni gnojowicy, wpływa na znaczne zmniejszenie się emisji zapachów.

Efektywność redukcji emisji zapachów, przy różnych typach zbiorników, w porównaniu ze zbiornikiem otwartym jest następująca :

• kożuch naturalny - 60÷80 %

• kożuch sztuczny (słoma) - 40÷50 %

• warstwa glinianych kulek -90 %

• folia - 70÷90 %

• dach o lekkiej konstrukcji - 90 %

• betonowa pokrywa - 95 %.

W miejscach poboru ze zbiorników powinno się znajdować przyłącze wody do mycia, zarówno przyczepy asenizacyjnej, jak i stanowiska posiadającego spadek w kierunku odpływu cieczy do kanału gnojowicy.

Gnojówka i gnojowica powinny być transportowane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach wykluczających możliwość zanieczyszczania środowiska w czasie przejazdu na pole.  

początek